Jak się uczyć, zamiast z góry wiedzieć

Przeramowanie to proces zmiany perspektywy, w jakiej postrzegamy daną sytuację. Zamiast traktować porażkę jako dowód naszych braków, możemy ją postrzegać jako cenną lekcję. Kluczowe jest tutaj kwestionowanie automatycznych reakcji, które zazwyczaj nas blokują. Aby pomóc nam w zrozumieniu tego procesu, Edmondson przywołuje przykład Viktora Frankla, który w obozie koncentracyjnym zmienił znaczenie swojego cierpienia, co pozwoliło mu przetrwać i nadać sens trudnym doświadczeniom.

Krok 1: zatrzymaj się i zrób pauzę – Kiedy spotyka nas porażka, naszym pierwszym krokiem powinno być zatrzymanie się, czyli przerwanie automatycznych reakcji na bodźce sytuacyjne. Weź głęboki oddech i odpowiedz sobie: co się dzieje, jaki jest szerszy obraz sytuacji, jakie uczucia towarzyszyły Ci, zanim to się wydarzyło?

Krok 2: kwestionuj swoje ramy – Przyjrzyj się swoim myślom. Ustal samodzielnie, (1) które z nich opisują fakty, (2) które wspierają Twoje zdrowie i efektywność, (3) które wywołają produktywną reakcję. Najpierw skup się na tym jak Twoje przekonania i interpretacja wydarzenia wpływają na Twoje samopoczucie. Następnie analizuj obiektywne dane, aby ocenić swoją interpretację sytuacji - szukaj innych możliwych interpretacji, które znajdują potwierdzenie w danych. 

Krok 3: przeformułuj myślenie – Zmień perspektywę dzięki analizie faktów i różnym kierunkom ich interpretacji. Zamiast widzieć porażkę jako dowód swojej niekompetencji, potraktuj ją jako okazję do nauki i rozwoju.

Carol Dweck, psycholog z Uniwersytetu Stanforda, wyróżnia dwa podstawowe typy nastawienia: na rozwój i na stałość. Osoby z nastawieniem na rozwój postrzegają wyzwania jako szanse do nauki, podczas gdy osoby z nastawieniem na stałość unikają ryzyka, aby nie ujawnić swoich braków. 

Krok 4: zmiana nastawienia – Pracuj nad tym, aby postrzegać trudności jako okazje do rozwoju, a nie jako zagrożenie. To pozwoli ci podejmować ryzyko i uczyć się na błędach, co jest kluczowe zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.

Często nasze reakcje na porażki są wynikiem nieświadomych, obronnych schematów myślowych. Chris Argyris, profesor Harvardu, sugeruje, że możemy wyjść poza te automatyczne reakcje, jeśli nauczymy się świadomie kwestionować swoje myśli i założenia.

Krok 5: świadomość własnych reakcji – Zwracaj uwagę na swoje myśli i emocje w momentach stresu. Czy są one wynikiem irracjonalnych przekonań, które blokują twój rozwój? Jeśli tak, zastanów się, jak możesz je zmienić.

Krok 6: podejmowanie świadomych decyzji – Zamiast reagować automatycznie, podejmuj świadome decyzje, które są zgodne z twoimi celami i wartościami.

Zmiana myślenia nie następuje z dnia na dzień. Wymaga regularnej praktyki i cierpliwości, tak jak w przypadku Jeffreya, który musiał wielokrotnie ćwiczyć nowe podejście, zanim przyniosło ono rezultaty.

Krok 7: regularne ćwiczenie przeramowania – Uczyń z przeramowania nawyk. Ćwicz regularnie, podejmując wyzwania i analizując swoje reakcje.

Krok 8: cierpliwość i wytrwałość – Zrozum, że nauka i rozwój to proces. Błędy i porażki są jego naturalną częścią, dlatego nie zniechęcaj się, gdy nie wszystko idzie po twojej myśli od razu.

Ostatnim, ale nie mniej ważnym elementem jest akceptacja własnych ograniczeń i zrozumienie, że nie wszystko można zmienić. Autorka przywołuje tutaj przykład kobiety, której ojciec doznał udaru. W swojej pierwszej reakcji całkowicie podporządkowała swoje życie, by nieść codzienną pomoc bliskiemu. Dopiero zakwestionowanie swojego spontanicznego wyboru, była w stanie tak ułożyć życie dookoła ojca, aby móc mu dalej pomagać, ale jednocześnie nie rezygnować z własnego życia.

Krok 9: akceptacja ograniczeń – Zrozum, że nie na wszystko masz wpływ. Skup się na tym, co możesz zmienić, i zaakceptuj to, czego zmienić się nie da.

Krok 10: wybór nauki – Wybieraj naukę zamiast perfekcjonizmu. Pozwól sobie na błędy i ucz się na nich, zamiast dążyć do nierealistycznej doskonałości.