Oprawy gotyckie XIII-XVI wieku ze zbiorów toruńskich

Oprawy gotyckie XIII-XVI wieku ze zbiorów toruńskich

Monumentalny, bogato ilustrowany katalog pierwszej w międzynarodowym muzealnictwie wystawy poświęconej europejskim oprawom książkowym ery gotyku. Wystawę zorganizowano w Muzeum Okręgowym w Toruniu w związku z IV Międzynarodową Konferencją Naukową z Zakresu Tegumentologii (13-14 grudnia 2024). Zaprezentowano na niej ponad 70 opraw z XIII – XVI w. pochodzących z bogatych i niezwykle cennych zbiorów najważniejszych toruńskich placówek naukowo-kulturalnych: Biblioteki Uniwersyteckiej, Książnicy Kopernikańskiej, Archiwum Państwowego i Muzeum Diecezjalnego. Wśród skatalogowanych dzieł znajdują się oprawy z rozmaitych ośrodków europejskiego introligatorstwa (m.in. Prusy Krzyżackie, Królestwo Polskie, Niemcy, Czechy, Włochy, Anglia) oraz ze słynnych warsztatów (np. introligatorzy współpracujący z norymberskim przedsiębiorstwem wydawniczym Antona Kobergera, krakowski Introligator IC). Oprawy te egzemplifikują przeróżne – w tym rzadko spotykane – formy, tak pod względem strukturalnym (np. oprawy płaszczowe, oprawa sakwowa, oprawy łańcuchowe, drewniane oprawy tabliczek woskowych), jak i dekoracyjnym (np. oprawy nacinane, malowane, plakietowe). Dopełnieniem głównej części katalogowej jest kilkanaście dzieł malarstwa i rzeźby gotyckiej, w których ukazano motyw oprawnej księgi, jak również kilkadziesiąt wyrobów gotyckiego rzemiosła artystycznego (m.in. złotnictwa, kowalstwa i ślusarstwa, kaflarstwa), unaoczniających ich wieloaspektowe powiązania z introligatorstwem. W katalogu zastosowano nowatorską, nigdy wcześniej nie zastosowaną, koncepcję prezentacji obiektów: każda dwujęzyczna nota (PL i ENG) zawiera podstawowe informacje o oprawie i chronionym nią kodeksie lub druku, jak również komentarz odnoszący się do wybranych problemów badawczych wcielanych przez to dzieło. Tekstowi towarzyszy tablica barwna ukazująca przeważnie jedną z okładzin, obok tekstu widnieją zaś pomniejszone fotografie drugiej okładziny, grzbietu, obcięcia kart, a niekiedy też innych elementów struktury bądź dekoracji (np. detale zapięć, powiększone wyciski tłoków, wyklejka). Katalog opracowany został przez Arkadiusza Wagnera we współpracy z Magdaleną Awianowicz, Martą Czyżak, Beatą Madajewską i Krzysztofem Nierzwickim. Fotografie katalogowe i albumowe wykonał m.in. Piotr Kurek, Tomasz Dorawa, Krzysztof Deczyński i Piotr Gużyński. Projektantem graficznym publikacji jest Kamil Snochowski.