Habsburgowie i Jagiellonowie w walce o Węgry w latach 1490-1492

Habsburgowie i Jagiellonowie w walce o Węgry w latach 1490-1492, Baczkowski Krzysztof

Wydarzenia, które rozegrały się w latach 1490-1492 na terenach Węgier, Austrii, Czech oraz Polski, miały istotne znaczenie dla ukształtowania się przyszłości polity­cznej Europy Środkowej. W najbliższej perspektywie miały prowadzić do utworzenia tzw. „Europy jagiellońskiej”, bloku państw o zbliżonej strukturze społecznej i gospodarczej, o dawnej tradycji związków politycznych i kulturowych, skupionych pod berłem braci Jagiellonów. W perspektywie dalszej – w następstwie zawartych wówczas traktatów sukcesyjnych – do powstania w 36 lat później innego, o wiele trwalszego, bo blisko 400-letniego, związku ludów naddunajskich pod panowaniem dynastii Habsburgów. Walka o Węgry po śmierci Macieja Korwina była więc jednym z najważniejszych etapów prawie stuletniej rywalizacji habsbursko-jagiellońskiej. W jej toku uwidoczniła się szczególnie mocno zależność dynastów od arystokracji feudalnej i szerzej rozumianych „stanów”, które walkę o tron potrafiły wyzyskać do realizacji swoich wąskich grupowych interesów. Możnowładztwo też było właściwym zwycięzcą w konflikcie 1490-1492, ze wszystkimi konsekwencjami tego stanu rzeczy dla przyszłości krajów basenu środkowego Dunaju. Zmagania w latach 1490-1492 miały swój rezonans w krajach leżących poza ob­szarem bezpośredniego konfliktu. Stały się punktem wyjścia do powstania nowych konstelacji politycznych, które z czasem nabrały cech trwałości. Należały do nich w pierwszym rzędzie: antyjagielloński sojusz habsbursko-moskiewski z lat 1490-1491, odnawiany później w XVI wieku, oraz stałe już od tej pory zaangażowanie Habsburgów w obronę interesów Zakonu Niemieckiego w Prusach, usiłującego wyłamać się spod zwierzchnictwa Polski. Zapoczątkowany został długotrwały okres napięć w stosunkach między dynastią habsburską a państwem polsko-litewskim, wyciszonych dopiero częściowo w dobie zjazdu wiedeńskiego w 1515 roku.