Co trzeci uczeń: "szkoła nie przygotowuje do sukcesu na rynku pracy". Jak to zmienić?

Nasz aktualny system edukacyjny jest przestarzały. Jowita Michalska pisze w swojej książce "Szkoła w czasach AI": W połowie XVIII wieku rozpowszechniliśmy "przemysłowy" system edukacyjny zaprojektowany do pracy przy produkcji. Uczniowie przechodzili z jednej ogólnej klasy do drugiej, podczas gdy znormalizowane testy zapewniały kontrolę jakości. Dzięki temu młode umysły były w stanie odpowiedzieć na potrzeby ówczesnego społeczeństwa. Jakie to były potrzeby? Wykształcenie posłusznych i efektywnych pracowników fabryki.

Autorka pointuje: model szkoły zakładający, że nauczyciel – jako znawca i ekspert w temacie – stoi przed grupą uczniów i do nich przemawia, pasuje do epoki, w której wielcy nauczyciele i dobre szkoły były rzadkim zasobem. Dzisiaj w przepełnionych klasach mamy bardzo często dwie zdesperowane grupy: zagubionych i znudzonych, albo też takich, którzy pod presją rodziców lub sami sobie narzucając taką presję, starają się uczyć i rozwijać trochę na własną rękę. Problem ten został spotęgowany przez kontrolę jakości, która zmusza nauczycieli do przygotowywania uczniów pod testy.

W tradycyjnym modelu nauczania lekcja rozpoczyna się od wprowadzenia tematu przez nauczyciela, następnie prezentowane są przykłady. Na koniec zadawana jest praca domowa.

Nauczyciel jest w tym modelu źródłem informacji, a uczniowie zazwyczaj odbiorcami. Uczniowie w domu, już bez pomocy nauczyciela, muszą wykorzystać praktycznie wiedzę, której teoretyczne założenia poznali na lekcji. 

Co w przypadku, gdy mają wątpliwości, problemy, czegoś nie zrozumieli? Niestety muszą sobie radzić sami. A gdyby tak odwrócić proces? 

Wówczas to w domu, w spokoju, uczniowie przyswajaliby podstawowe treści, a czas na lekcji wykorzystywali na ciekawą dyskusję, wspólne rozmowy i wymianę doświadczeń. Byliby też merytorycznie przygotowani do prowadzenia dysput, bo już wcześniej mieliby czas na zrozumienie tematu. Mogliby wykazać się wiedzą, brać czynny udział w zajęciach i poznawać punkt widzenia innych. Czyli wreszcie uczyć się tego, co przyda im się w prawdziwym życiu.

Tak właśnie działa model odwróconej klasy, kładący nacisk na samodzielność uczniów i większą autonomię nauczycieli. W modelu tym nie muszą oni bowiem przekazywać cały czas tej samej teorii, ale są raczej moderatorami dyskusji. 

Korzyści są obopólne. Uczniowie zyskują czas na swobodne myślenie, uczą się zabierania głosu, krytycyzmu, bronienia swoich racji. Stają się aktywnym podmiotem w procesie uczenia. Dzięki temu zwiększają się ich zaangażowanie, samodzielność w przetwarzaniu nowych informacji oraz poczucie sprawczości. 

Nauczyciele mogą zaś lepiej poznać swoich uczniów, wchodzić z nimi w ciekawe interakcje, wykazywać się kreatywnością i swobodą twórczą. Metoda odwróconej klasy wymaga jednak od nich więcej wysiłku – muszą zadbać, by przygotować dla uczniów materiały do nauki, które ci przyswoją w domu. Mogą to być prezentacje, filmy, tutoriale. Owszem, to pracochłonny proces i dodatkowy obowiązek, jednak z raz przygotowanych materiałów mogą potem korzystać wiele lat.

Jowita Michalska radzi, aby wychowując dzieci stosować trzy zasady, dzięki którym umożliwimy im lepszy start w dorosłość. Zobacz, jak je wprowadzić w życie: 

Krok 1: Wspieraj pasję i cel swojego dziecka, nawet jeśli się one ciągle zmieniają.

Rodzice często chcą, żeby ich dzieci zostały prawnikami, lekarzami albo wybrały inne prestiżowe zawody. Jednak autorka książki stara się akceptować wybory swojej córki i wspierać ją w rozwijaniu jej pasji oraz dążeniu do celów życiowych, nie narzucając jej swoich własnych marzeń. To nie zawsze jest łatwe, ale robi wszystko, by dać córce swobodę w odkrywaniu tego, co ją naprawdę interesuje. Każdy człowiek ma inną ścieżkę w życiu, dlatego autorka zachęca córkę do zdobywania nowych doświadczeń i umieszczania się w różnych środowiskach.

Krok 2: Zadawaj świetne pytania.

Czy zwróciłeś uwagę na to, że niektórzy ludzie zadają pytania typu "dlaczego?", podczas gdy inni po prostu przyjmują świat takim, jakim jest? Umiejętność zadawania pytań pozwala nam lepiej zrozumieć otaczający nas świat i skuteczniej radzić sobie z trudnymi wyzwaniami i problemami. To cenna kompetencja przyszłości, którą musimy rozwijać w najmłodszych.

Krok 3: Daj przykład!

Dzieci naśladują to, co widzą, a nie to, co chcielibyśmy, żeby naśladowały. Jeśli ojciec spędza cały dzień przed komputerem, niezależnie od sukcesów które osiąga, dziecko może chcieć robić to samo. Z kolei jeśli rodzic jest ciągle nieobecny, próbując zarobić dużo pieniędzy, dziecko może pragnąć jedynie jego obecności. Dlatego ważne jest, aby swoim postępowaniem dawać dzieciom przykłady takich działań, jakie uważamy za najlepsze.