Jak przestać się porównywać i uwolnić swoją zawodową kreatywność?
Porównywanie się z innymi to naturalny odruch, szczególnie w świecie zawodowym, gdzie sukcesy, osiągnięcia i efekty pracy są często wystawiane na zewnątrz. Dla wielu kobiet, zwłaszcza tych, które prowadzą własny biznes lub pracują w branżach kreatywnych, porównywanie może być kuszącym, ale jednocześnie destrukcyjnym nawykiem. Może wydawać się, że obserwowanie innych pomaga się rozwijać lub wyznaczać wyższe cele, jednak w rzeczywistości częściej prowadzi do obniżenia poczucia własnej wartości, perfekcjonizmu, a nawet blokady twórczej.
W książce „Dary niedoskonałości” Brené Brown podkreśla, że autentyczność i kreatywność rodzą się z samoakceptacji, a nie z prób dorównania innym. Kluczem do uwolnienia swojego potencjału jest zrozumienie mechanizmu porównywania się, jego wpływu na naszą pracę oraz wypracowanie zdrowych nawyków, które pozwolą nam działać w zgodzie z własnymi wartościami.
Porównywanie się – ukryty paradoks
Badaczka Brené Brown w „Darach niedoskonałości” wyjaśnia, że porównywanie opiera się na potrzebie upodobniania się do innych i jednoczesnej rywalizacji. Choć te dwa zjawiska mogą wydawać się sprzeczne, w rzeczywistości wzajemnie się uzupełniają. Porównujemy się, aby ustalić, kto lub co jest najlepsze w danym zbiorze rzeczy podobnych.
Najczęściej porównania dotyczą osób z naszego otoczenia – sąsiadów, rodziców innych dzieci ze szkoły czy drużyny sportowej. Nie zestawiamy swojego domu z domami rozsianymi po całym mieście, lecz z ogródkami najbliższych sąsiadów. W tych porównaniach zawsze chcemy wypaść jak najlepiej, co prowadzi do nieustannego oceniania i rywalizacji.
Ten mechanizm opiera się na paradoksie „dopasuj się i wyróżnij”. Nie chodzi o pielęgnowanie autentyczności czy samoakceptacji, lecz o bycie „takim samym jak wszyscy, tylko lepszym”.
Dlaczego porównywanie się może szkodzić?
Porównywanie się jest jak miecz obosieczny. Z jednej strony pozwala nam zauważyć standardy w branży, czerpać inspirację i dostrzegać nowe możliwości. Z drugiej jednak – szczególnie gdy staje się nadmierne – prowadzi do poczucia braku kompetencji, wywołuje frustrację i odbiera energię.
Problem polega na tym, że porównujemy swoje codzienne wyzwania i niedoskonałości z obrazem innych, który widzimy w social mediach, podczas konferencji czy w portfolio. Nie widzimy ich potknięć, nie znamy ich zmagań, a jedynie efekt końcowy.
To właśnie dlatego Theodore Roosevelt powiedział, że „porównując się z innymi, okradamy się z radości”. Porównywanie odbiera nam możliwość cieszenia się naszymi osiągnięciami, skupiając naszą uwagę na tym, czego (w naszym odczuciu) nam brakuje.
Jak porównywanie blokuje kreatywność?
W pracy kreatywność wymaga odwagi, eksperymentowania i akceptacji niedoskonałości. Porównywanie się sprawia jednak, że:
- Stajesz się perfekcjonistką – zamiast tworzyć z pasją, tworzysz z lękiem, że twoje prace nie będą wystarczająco dobre.
- Prokrastynujesz – paraliżują cię wątpliwości, czy twoje pomysły są wystarczająco oryginalne, a to prowadzi do odkładania działań na później.
- Brakuje ci odwagi – obawa przed oceną i nieustanne porównywanie się powodują, że boisz się pokazać światu swoje pomysły.
Jak uwolnić się od porównywania i skupić na sobie?
- Zdefiniuj swoje wartości i cele
Zamiast dopasowywać się do cudzych standardów, zadaj sobie pytanie: co jest dla mnie naprawdę ważne? Jakie wartości chcę realizować w swojej pracy? Jasno określone cele pomogą c działać w zgodzie z własnymi przekonaniami, a nie pod presją zewnętrznych oczekiwań.
- Znajdź inspirację, ale nie kopiuj
Obserwacja sukcesów innych może być motywująca, ale tylko wtedy, gdy traktujesz ją jako źródło inspiracji, a nie punkt odniesienia. Każdy ma swoją drogę zawodową, zbudowaną na unikalnych doświadczeniach i umiejętnościach. Wyciągaj lekcje, ale nie próbuj naśladować cudzej ścieżki.
- Skup się na swoich mocnych stronach
Twoja praca nie musi wyglądać jak praca innych – twoje umiejętności, pasje i perspektywa są twoim największym atutem. Zrób analizę swoich mocnych stron i zastanów się, co wyróżnia cię na tle innych. Skupienie na własnym potencjale zamiast na porównywaniu się pomoże ci odzyskać pewność siebie.
- Praktykuj wdzięczność i akceptację
Jak zauważa Brené Brown, wdzięczność pozwala nam docenić to, co mamy, zamiast koncentrować się na tym, czego nam brakuje. Codzienna praktyka doceniania swoich osiągnięć, nawet tych drobnych, buduje pewność siebie i uwalnia kreatywność.
- Otaczaj się wspierającymi ludźmi
Środowisko pełne wsparcia – czy to mentor, grupa networkingowa, czy bliskie koleżanki – pomaga spojrzeć na swoją pracę z innej perspektywy i dostarcza inspiracji do dalszego rozwoju.