Elektryczny romantyzm

Elektryczny romantyzm, Urbanowicz Piotr

Głównym celem autora książki jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czym była elektryczność dla romantycznych ludzi świata literatury i filozofii badana przez fizyków i chemików u progu XIX wieku w Polsce. Jako obiekt zainteresowania najtęższych umysłów epoki wprowadziła niemały zamęt w gmachu wiedzy wzniesionym na kategorii hierarchii bytów i przyczyniła się do ustanowienia nowych filozofii przyrody. Wbrew pozorom związek między elektrycznością, tym nowym aktorem, który pojawił się w życiu społecznym dzięki zabiegom oświeceniowych filozofów, a intelektualistami doby romantycznej nie był wcale incydentalny. Wręcz przeciwnie – odegrał swoją rolę w konceptualizacji podstawowych kategorii dla ówczesnej teorii politycznej, społecznej i literackiej: narodu, komunikacji, uczucia, dzieła sztuki. Autor, stosując metody archeologii wiedzy Michela Foucaulta, historii nauki Stevena Shapina, studiów nad nauką i technologią Bruna Latoura oraz teorii metafory, rekonstruuje proces powstawania względnie stabilnej formacji dyskursywnej nazwanej „elektrycznym romantyzmem”. Za ukuciem tego pojęcia stanęło przeświadczenie, że w ogromnej mierze to praktyki naukowe były źródłem nowej wrażliwości i zrodzonej z niej szkoły literackiej oraz filozoficznej, której przykładami są dzieła m.in. Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego czy doktryny filozoficzne Augusta Cieszkowskiego oraz Bronisława Trentowskiego. Badając liczne teksty literackie i filozoficzne epoki romantycznej, artykuły z czasopism naukowych oraz prasy popularyzującej odkrycia i wynalazki, autor stara się opisać procesy krążenia referencji elektryczności, aby wykazać, jak stały się one ważnym budulcem kultury romantycznej.