Wytrwałość

Wytrwałość, Surdykowski Jerzy

Tytuł "Wytrwałość" jest w opozycji do znanej powieści Michaela Houellebecq "Uległość" pokazującej hipotetyczny proces islamizacji Francji i upadku tam demokracji. Osią fabuły jest spotkanie młodej francuskiej historyczki Weroniki i jej polskiego opiekuna naukowego, a potem kochanka Władysława. Weronika pisze doktorat o dynastii Walezjuszy, z których ostatni - niezbyt fortunny król Francji Henryk - był przez krótki czas pierwszym elekcyjnym władcą Polski jako Henryk Walezjusz. Wyjeżdża do Krakowa, aby zebrać o nim materiały. Coraz bardziej fascynuje ją jednak fenomen polskiej demokracji szlacheckiej, jej rozkwitu i późniejszego upadku. Jednocześnie coraz bardziej różnią się poglądy Władysława, który ewoluuje w stronę sarmackiego republikanizmu i raczej lewicowej Weroniki. Po pewnym czasie Jacques - poprzedni kochanek Weroniki - zjawia się w Polsce i choć Weronika nadal go odrzuca, zostaje, jako nauczyciel języka rozwija się intelektualnie, wciąga swojego przyjaciela Aleksandra w studia nad Pawłem Włodkowicem zupełnie nieznanym na Zachodzie, a wyprzedzającym myśl zachodnią o 200 lat. Powieść składa się zarówno ze scen pomiędzy jej bohaterami, z ich zapisków, materiałów wygrzebanych przez Weronikę i Władysława, jak i fragmentów pisanych przez nich książek. Książka Weroniki (o tytule Persévérance, czyli wytrwałość) wydaje się być przenikliwą analizą słabości "najtrudniejszego ustroju świata". Występują też postaci fikcyjne, jak Hewa, XVI-wieczna prostytutka krakowska czy nowojorski Żyd Solomon L. Esophowitsh, daleki potomek Michela Ezofowicza, jedynego starozakonnego uszlachconego (przez Zygmunta Starego) bez zmiany wyznania.