Niebinarne i wielowarstwowe pojęcie płci

Niebinarne i wielowarstwowe pojęcie płci, Ziemińska Renata

Książka jest próbą zbudowania nowego, niebinarnego i wielowarstwowego, pojęcia płci. Po pierwsze, zawiera argument przeciwko binarnemu pojęciu płci na podstawie danych empirycznych o osobach interpłciowych i niebinarnych oraz braku uniwersalnego kryterium płci w medycynie i sporcie; dane te świadczą, że cechy płciowe mają wiele warstw (niekiedy niezgodnych ze sobą) i stanowią kontinuum w każdej warstwie. Po drugie, identyfikuje zjawisko epistemicznej niesprawiedliwości w odniesieniu do osób interpłciowych i niebinarnych: binarne pojęcie płci jest uproszczeniem, które systematycznie krzywdzi te grupy osób (prowadzi do chirurgii normalizacyjnych i społecznego napiętnowania). Po trzecie, w książce znajduje się model cech płciowych (w formie tabeli i rysunku), w którym jest siedem podstawowych warstw, ważnych dla identyfikacji płciowej: chromosomy, gonady, wewnętrzne cechy płciowe, zewnętrzne cechy płciowe, wtórne cechy płciowe, płeć odczuwaną i płeć w sensie prawnym. Każda warstwa rozpada się na trzy kategorie, a nowością jest kategoria niebinarności. Kategoria ta nie dotyczy tylko tożsamości płciowej, ale rozszerzona jest na wszystkie warstwy płci, ponieważ cechy płciowe w każdej warstwie stanowią kontinuum bez wyraźniej granicy i mogą mieć postać sytuującą się poza binarnym podziałem. Jest to nowość w porównaniu do istniejącej literatury światowej, w której pojęcie niebinarności stosowane było dotąd tylko do tożsamości płciowej. Tymczasem dane empiryczne świadczą, że tak jak niebinarna bywa tożsamość, tak samo niebinarne są cechy anatomiczne. W efekcie powstał model pojęcia płci, który porządkuje istniejące dane empiryczne i dane, które dotąd traktowano jako anomalie, włącza do modelu stanowiącego prototeorię płci.