Z Połocka do amerykańskiej Ziemi Obiecanej. Życie i dzieło Mary Antin

Z Połocka do amerykańskiej Ziemi Obiecanej. Życie i dzieło Mary Antin, Lucyna Aleksandrowicz-Pędich

W książce Z Połocka do amerykańskiej Ziemi Obiecanej. Życie i dzieło Mary Antin Lucyna Aleksandrowicz-Pędich przedstawia losy amerykańskiej pisarki Mary Antin i jej główne dzieło, opublikowaną w roku 1912 autobiografię Ziemia Obiecana, która zdobyła młodej wówczas emigrantce z Europy Wschodniej sławę, a z czasem trwałe miejsce w kanonie literatury amerykańskiej. Ta autobiografia dwukulturowa przynosi w pierwszej części przetworzony przez pamięć obraz Połocka, rodzinnej miejscowości Antin, widzianegooczami żydowskiej dziewczynki żyjącej w strefie osiedlenia w carskim imperium. Wraz z rodziną młoda Mary, wówczas Maszke/Maryasze, odbyła podróż życia z Europy do Ameryki, uciekając od biedy i antysemityzmu. W Stanach Zjednoczonychprzeszła błyskawiczny proces udanej amerykanizacji, opisany z entuzjazmem w głównej części Ziemi Obiecanej. Po publikacji dzieła, będącego kreatywnym odtworzeniem własnego życia na potrzeby amerykańskiej publiczności,Mary Antin stała się celebrytką, przemawiającą na rzecz wschodnioeuropejskich imigrantów i ich wartości dla społeczeństwa amerykańskiego. Doceniali ją nie tylko czytelnicy i słuchacze, ale także politycy, w tym sam prezydent Theodore Roosevelt. Blaski i cienie życia osobistego pisarki odzwierciedlają zarówno amerykańską otwartość jak i nieuniknione problemy tożsamościowe. W losy Mary Antin włączone jest niezwykłe życie jej męża, wybitnego geologa i paleontologa Amadeusza Grabau, znanego z osiągnięć naukowych w rodzimych Stanach Zjednoczonych, w czasie pierwszej wojny światowej odrzuconego w związku z niemieckim pochodzeniem, ale następnie docenionego w Chinach, gdzie spędził wiele lat życia współtworząc tamtejszą naukę o ziemi. Związek małżeński Mary Antin i Amadeusza Grabau nie przetrwał na skutek wielu wewnętrznych i zewnętrznych okoliczności. Ostatnie dekady życia pisarki przyniosły całkiem nowe próby jej odnalezienia się w amerykańskiej różnorodności. Po sukcesie Ziemi Obiecanej doznała blokady twórczej i nękały ją zaburzenia emocjonalne. Równowagi psychicznej i duchowości poszukiwała w różnych wspólnotach wyznaniowych związanych z chrześcijaństwem lub wschodnim mistycyzmem.

Przedstawione w książce Z Połocka do amerykańskiej Ziemi Obiecanej życie i osiągnięcia Mary Antin są zarówno jednostkowym przykładem amerykańskiego sukcesu żydowskiej emigrantki z Europy Wschodniej, jak i uniwersalnym komentarzem do tułaczki tożsamościowej po oderwaniu od korzeni.